​- Πόσο συχνά παρατηρούμε στα σχολεία μας περιστατικά βίας ανάμεσα στους μαθητές μας;
- Αρκετά θα έλεγα ως μάχιμος εκπαιδευτικός.
- Πώς τα αντιμετωπίζουμε;
- Συνήθως με την επιβολή κάποιας τιμωρίας.
- Πώς θα ήταν τα πράγματα αν λειτουργούσαμε προληπτικά για να αποτρέψουμε ανεπιθύμητες συμπεριφορές από τους μαθητές;  Ίσως καλύτερα;
- Πολύ καλύτερα σύμφωνα με έρευνες που αφορούν την πρόληψη της βίας και παραβατικότητας στα σχολεία.

Την περσινή σχολική χρονιά αποφάσισα να προχωρήσω στη διδασκαλία του «αυτοελέγχου». Η πορεία διδασκαλίας βασίστηκε στο ακόλουθο διδακτικό μοντέλο:

• Ο εκπαιδευτικός ΔΕΙΧΝΕΙ την επιθυμητή συμπεριφορά.
• Ο εκπαιδευτικός ΚΑΘΟΔΗΓΕΙ τα παιδιά στην εφαρμογή της συμπεριφοράς λέγοντάς τους τι βήματα να εφαρμόσουν και πώς να τα εφαρμόσουν.
• Ο εκπαιδευτικός ΕΛΕΓΧΕΙ δίνοντάς τους πολλές ευκαιρίες για εξάσκηση (δυάδες, ομάδες, ατομικά)
•       Ο εκπαιδευτικός παρέχει ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΘΕΤΙΚΗ και ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΗ  ανατροφοδότηση (π.χ. Ναι! Κατάφερες να χειριστείς μόνος σου τη σύγκρουση!» Μπράβο που έκανες επιλογές από τον τροχό! Έδειξες αυτοέλεγχο.»

Αναλυτικά:

1. Αρχικά ενημέρωσα τους μαθητές για το στόχο του μαθήματος: Να μάθουμε πώς διατηρούμε τον αυτοέλεγχό μας.
2. Συζητήσαμε τη σημασία που έχει να διατηρούμε τον αυτοέλεγχό μας για τη δική μας ασφάλεια αλλά και για την ασφάλεια των υπολοίπων αλλά και τα αποτελέσματα που μπορεί να προκαλέσει η απώλεια αυτοελέγχου.
3. Παρουσιάσαμε τα βήματα του αυτοελέγχου σε εικόνα:

Διατηρώ τον αυτοέλεγχο σημαίνει:
Σταματώ ό,τι κάνω.
Κρατώ τα χέρια και τα πόδια στον εαυτό μου.
Μετρώ μέχρι το 10.
Σκέφτομαι (Είναι ήπια ή σοβαρή ενόχληση;)
Αποφασίζω πώς θα το διαχειριστώ.

Αφίσα 

​Διακρίναμε τις συμπεριφορές σε ήπιες και σοβαρές ως ακολούθως:
ΗΠΙΑ ΕΝΟΧΛΗΣΗ (γέλια, πειράγματα, αγγίγματα, μικροενοχλήσεις): Δοκιμάζω 2 από τις επιλογές από τον Τροχό Επίλυσης Συγκρούσεων
ΣΟΒΑΡΗ ΕΝΟΧΛΗΣΗ (βρισιές, σωματική/λεκτική επίθεση, βία, κινδυνεύει κάποιος): Απομακρύνομαι και ζητώ βοήθεια από τον δάσκαλο.

Παρουσιάσαμε τον Τροχό Επίλυσης Συγκρούσεων  για διαχείριση των ήπιων συμπεριφορών και ακολούθως τον τρόπο που πρέπει να αντιδράσουμε σε περίπτωση σοβαρής ενόχλησης. ​

​Συζητήσαμε με τους μαθητές παραδείγματα και αντιπαραδείγματα της επιθυμητής συμπεριφοράς. «Πέστε μου παραδείγματα που δείχνουν ότι κάποιος έχει καταφέρει να διατηρήσει τον αυτοέλεγχό του». «Πέστε μου παραδείγματα που δείχνουν ότι κάποιος δεν έχει καταφέρει να διατηρήσει τον αυτοέλεγχό του».

​Ακολούθως παρουσίασα κάποια σενάρια με διάφορες καταστάσεις που συχνά παρατηρούμε στα σχολεία και ζήτησα από τους μαθητές να διακρίνουν αν είναι επιθυμητή η διαχείριση του περιστατικού ή όχι. Σε περίπτωση που υπάρχει ανεπιθύμητη διαχείριση ενός περιστατικού στο σενάριο οι μαθητές καλούνταν να αναφέρουν τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να γίνει η διαχείριση της σύγκρουσης. 
Συζητήσαμε με τους μαθητές παραδείγματα και αντιπαραδείγματα της επιθυμητής συμπεριφοράς. «Πέστε μου παραδείγματα που δείχνουν ότι κάποιος έχει καταφέρει να διατηρήσει τον αυτοέλεγχό του». «Πέστε μου παραδείγματα που δείχνουν ότι κάποιος δεν έχει καταφέρει να διατηρήσει τον αυτοέλεγχό του».

Σε μια προσπάθεια να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας Γ΄ Δημοτικού, αποφασίσαμε για φέτος, να ετοιμάσουμε ένα lapbook για την 28η Οκτωβρίου. Θα χρησιμοποιήσουμε χαρτόνι Α3 και θα το διπλώσουμε. Στο εσωτερικό θα κολλήσουμε το κείμενο που θα είναι για ανάγνωση. Εξωτερικά θα κολληθεί ο τίτλος και ένα πλαίσιο για να γράψουν οι μαθητές ευχή για παγκόσμια ειρήνη. Εσωτερικά, στο πάνω μέρος οι μαθητές θα κολλήσουν εικόνες που σχετίζονται με την Ελλάδα και στο κάτω μέρος εικόνες που σχετίζονται με την Ιταλία. Οι μαθητές θα πρέπει να αποφασίσουν μόνοι τους ποιες από τις εικόνες αναφέρονται σε κάθε χώρα. Πιο κάτω μπορείτε να δείτε ένα δείγμα που έγινε από μαθήτρια:

​Να και το δικό μας φωνόμετρο! Δυστυχώς στην τάξη δεν διαθέτουμε μικρόφωνο, αν και υπάρχει ηλεκτρονικός υπολογιστής, για να λειτουργούμε ηλεκτρονικό φωνόμετρο και έτσι εκμεταλλευτήκαμε μια ιδέα που βρήκαμε στο διαδίκτυο. Ετοιμάσαμε το δικό  μας φωνόμετρο, που τοποθετήσαμε στη τάξη. Η βάση είναι μικρός μαγνητικός πίνακας από το jumbo, 5 φωτάκια με αυτοκόλλητη βάση που αγοράσαμε από κατάστημα ηλεκτρονικών ειδών και τέλος τα γράμματα και οι αριθμοί που τυπώθηκαν σε αυτοκόλλητο χαρτί (που ελπίζω εσείς να έχετε καλύτερη τύχη και να τα τοποθετήσετε σε ευθεία!). Και ιδού το αποτέλεσμα! Στα φωτάκια υπάρχουν μπαταρίες και ανάβουν φως όταν κάποιος τα πατήσει. Ανάβοντας το κατάλληλο φωτάκι η εκπαιδευτικός μπορεί να δείξει στους μαθητές σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η φωνή τους στην κάθε δραστηριότητα και να τους παροτρύνει να προσπαθήσουν να φτάσουν στο επιθυμητό επίπεδο.

​Μπορείτε να βρείτε τα γράμματα και τους αριθμούς εδώ. 

Μια δραστηριότητα που συνηθίζουμε να κάνουμε με τους μαθητές μας, τις πρώτες μέρες της σχολικής χρονιάς, είναι να τους ζητήσουμε να αφηγηθούν περιστατικά από τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Στόχος είναι να καλλιεργήσουμε τον προφορικό αλλά και τον γραπτό λόγο των παιδιών. Πιο κάτω παρουσιάζονται κάποια φύλλα εργασίας και κατασκευές στις οποίες οι μαθητές μπορούν να γράψουν για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Τα φύλλα εργασίας και οι κατασκευές μπορούν να τοποθετηθούν στην πινακίδα της τάξης. Θα τα βρείτε σε αυτή τη σελίδα. 

Οι μαθητές συμπληρώνουν τον εσωτερικό τροχό γράφοντας προτάσεις για να ολοκληρωθεί η φράση σχετικά με τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Στη συνέχεια διακοσμούν το εξώφυλλο και ενώνουν τους δύο τροχούς με διπλόκαρφο. 

Κάρτες και φύλλα εργασίας στα οποία οι μαθητές θα αφηγηθούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές.

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο εντόπισα μια σελίδα η οποία θεωρώ ότι αξίζει τον κόπο να την μοιραστώ με άλλους συναδέλφους. Στη σελίδα υπάρχει συγκεντρωμένο υλικό όπως εγχειρίδια,παρουσιάσεις,  βίντεο, συνδέσεις κ.α. που μπορούν να αξιοποιηθούν στο μάθημα της Αγωγής Υγείας. Η σελίδα λέγεται  Τμήμα Αγωγής Υγείας - Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Αχαΐας. Ρίξτε της μια ματιά γιατί νομίζω ότι μπορείτε να αξιοποιήσετε το υλικό της. 

 

1. Οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν σε αυτές διάφορες εκφράσεις προσώπου. Στη συνέχεια οι φιγούρες μπορούν να αξιοποιηθούν στο μάθημα της Αγωγής Ζωής για να αρχίσει συζήτηση σχετικά με τα συναισθήματα και τις καταστάσεις που μας προκαλούν διάφορα συναισθήματα.
2. Οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν τον εαυτό τους: το πρόσωπό τους και να συμπληρώσουν το υπόλοιπο σώμα γράφοντας τα ταλέντα αλλά και τις αδυναμίες τους. Εναλλακτικά μπορούν να καταγράψουν στο φόντο της φιγούρας λέξεις που περιγράφουν την εξωτερική τους εμφάνιση και στο εσωτερικό της φιγούρας λέξεις που περιγράφουν τον χαρακτήρα τους.
3. Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ανθρώπινες φιγούρες για να καταγράψουν τα δικαιώματα των παιδιών. Σε κάθε ανθρώπινη φιγούρα γράφουν κι έναν δικαίωμα.
4. Οι μαθητές μπορούν να καταγράψουν τις κοινωνικές δεξιότητες που πρέπει να έχει ένα άτομο π.χ. καλοί τρόποι, ευγένεια κ.α.
5. Τι με απασχολεί; Οι μαθητές καταγράφουν θέματα που τους απασχολούν και τα οποία μπορούν να αποτελέσουν θέματα προς συζήτηση στο μάθημα της Αγωγής Ζωής.
6. Οι φιγούρες χρησιμοποιούνται στο μάθημα της Αγωγής Ζωής. Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να κόψουν σταδιακά τα διάφορα μέρη του σώματος της φιγούρας. Στη συνέχεια ζητά από τους μαθητές να κολλήσουν με κολλητική ταινία τα διάφορα μέρη του σώματος. Παρατηρούν ότι παρόλο που το ανθρωπάκι έχει όλα τα μέρη του σώματος εντούτοις δεν είναι όπως στην αρχή αλλά υπάρχουν σημάδια στο σώμα του. Σκοπός  είναι να αντιληφθούν οι μαθητές ότι κάθε φορά που πληγώνουμε έναν άνθρωπο, φίλο ή συμμαθητή αφήνουμε στην ψυχή του σημάδια.
7. Μπορούν να πλαστικοποιηθούν και να χρησιμοποιούνται καθημερινά από τα παιδιά για να ζωγραφίσουν τα συναισθήματά τους μετά από κάποια γεγονότα. Να δείξουν π.χ. τα συναισθήματά τους μετά από ένα διαγώνισμα, έναν καυγά, μια επιτυχία κ.α.
8. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές για να γράψουν θετικές αναφορές για κάποιο συμμαθητή τους. Σε κέντρο της κάθε φιγούρα γράφουμε το όνομα ενός μαθητή της τάξης. Οι φιγούρες ταξιδεύουν ανάμεσα στους μαθητές και κάθε μαθητής γράφει μια θετική αναφορά για το παιδί του οποίου το όνομα αναγράφεται στη φιγούρα.
9. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως άσκηση γνωριμίας τις πρώτες μέρες της σχολικής χρονιάς. Οι μαθητές καταγράφουν πληροφορίες για τον εαυτό τους για να τις παρουσιάσουν στους υπόλοιπους συμμαθητές τους. Για να γίνει η δραστηριότητα πιο ενδιαφέρουσα, μπορούν οι φιγούρες να είναι ανώνυμες και οι υπόλοιποι μαθητές να προσπαθήσουν να μαντέψουν ποιο παιδάκι της τάξης αντιπροσωπεύει η κάθε φιγούρα. Στη συνέχεια μπορεί ο εκπαιδευτικός να κολλήσει τις φιγούρες στη σειρά ενώνοντας τα χεράκια και να τις τοποθετήσει στην πινακίδα της τάξης.
10. Οι μαθητές καταγράφουν τι τους αρέσει και τι δεν τους αρέσει μέσα στις φιγούρες. Ζητούμε από τους μαθητές να γράψουν τι τους αρέσει από τη μια μεριά και πράγματα που δεν τους αρέσουν από την άλλη.
11. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαχωρισμό των τροφών σε ωφέλιμες και λιγότερο ωφέλιμες. Από την μια πλευρά οι μαθητές κολλούν ή ζωγραφίζουν ωφέλιμες τροφές με χαρούμενη φατσούλα και από την άλλη κολλούν ή ζωγραφίζουν λιγότερες ωφέλιμες τροφές με λυπημένη φατσούλα.
12. Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις φιγούρες για να παρουσιάσουν την οικογένειά τους .
13. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τον εκφοβισμό. Οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν το πρόσωπο ενός ατόμου που δέχεται εκφοβισμό και να γράψουν μέσα διάφορες συνέπειες του  εκφοβισμού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το πίσω μέρος για να ζωγραφίσουν και να καταγράψουν τα αντίθετα συναισθήματα π.χ. της αποδοχής και του σεβασμού.
14. Ο/η καλός/η  φίλος/η. Οι μαθητές συμπληρώνουν μέσα στις φιγούρες τα χαρακτηριστικά του καλού φίλου/ης. Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να διαθέτει το άτομο για να θεωρηθεί καλός/η φίλος/η;
15. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ωε φιγούρες για υπόδυση ρόλων κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
16. Παγκόσμιες φυσιογνωμίες που έκαναν τη διαφορά στον κόσμο. Οι μαθητές παρουσιάζουν μέσα στις φιγούρες προσωπικότητες από όλο τον κόσμο που έχουν βάλει το λιθαράκι τους για να γίνει ο κόσμος ένα καλύτερο μέρος.
17. Οι μαθητές φτιάχνουν τον υπερ-ήρωα τους. Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένας υπερ-ήρωας; Ποιες είναι οι δυνάμεις του;
18. Οι μαθητές γράφουν  ευχές για τη νέα σχολική χρονιά και τις αναρτούν στην τάξη.
19. Οι φιγούρες χρησιμοποιούνται στο μάθημα της τέχνης. Μπορούν να χρωματιστούν με μοτίβα, να δείξουμε κίνηση με χάρτινες φιγούρες κ.α.
20. Οι μαθητές κόβουν χάρτινες φιγούρες και φτιάχνουν αλυσίδες με αυτές για να διακοσμήσουν την τάξη τους.

​Πρέπει τα παιδιά να μελετούν το καλοκαίρι ή όχι? Πρέπει οι γονείς να προετοιμάσουν τα μικρά τους για την Α΄ δημοτικού το καλοκαίρι ή όχι;

​Η εικοσαετή μου πείρα ως εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης λέει ΟΧΙ. Μην ταλαιπωρήσετε τα παιδιά σας και τους εαυτούς σας με το διοργανώσετε ιδιαίτερα μαθήματα για το παιδί σας το καλοκαίρι.
Όσο αφορά τα παιδάκια που έχουν ολοκληρώσει την προδημοτική και ετοιμάζονται για την πρώτη δημοτικού η σχετική προετοιμασία έχει γίνει κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Οι νηπιαγωγοί παρέχουν στα παιδάκια ευκαιρίες για να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους. Έστω κι αν έχετε παρατηρήσει ότι το παιδάκι σας που το Σεπτέμβρη ετοιμάζεται να πάει στην Α΄ δημοτικού δυσκολεύεται ακόμα και να γράψει το όνομά του μην πανικοβληθείτε. Δεν χρειάζεται να πιέσετε το παιδί σας να μάθει να γράφει και να διαβάζει πριν την είσοδό του στην Α΄ Δημοτικού. Η Α΄ Δημοτικού αφιερώνεται αποκλειστικά στο να μάθουν τα παιδιά τα γράμματα του αλφαβήτου, να γράφουν και να διαβάζουν. Αυτή είναι μια διαδικασία που θα γίνει από το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό του σχολείου, τον/την δασκάλα του παιδιού σας. Εσείς ως γονείς αφιερώστε το καλοκαίρι σας για να προσφέρετε εμπειρίες στα παιδιά σας που το σχολείο αδυνατεί να κάνει: εκδρομές και εξερευνήσεις στη φύση, επισκέψεις σε χώρους ιστορικού ενδιαφέροντας, διαβάστε τους ιστορίες, μιλήστε μαζί τους για διάφορα θέματα, συνομιλήστε μαζί τους, αφήστε τα παιδιά να περάσουν χρόνο με συγγενείς και κυρίως παππούδες και πάνω από όλα αφήστε τα να ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΟΥΝ!! Να ξεκουραστούν και να νοσταλγήσουν τις σχολικές μέρες. Όταν με το καλό έρθει ο Σεπτέμβρης και επιστρέψουν πίσω θα ξεκινήσουν με γεμάτες τις μπαταρίες, με προσμονή και όρεξη.  Εξάλλου, στην ηλικία που βρίσκονται τα μικρά παιδιά, οι δύο μήνες του καλοκαιριού παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ωρίμανσή τους άρα το Σεπτέμβρη αρκετά παιδάκια θα είναι πιο ώριμα για να ξεκινήσουν την τυπική τους εκπαίδευση.
 
Όσο αφορά μεγαλύτερα παιδιά το ίδιο ισχύει και γι’ αυτά. Αφήστε τα να ξεκουραστούν. Έχουν περάσει μέσα από μια κουραστική και απαιτητική σχολική χρονιά. Έχουν προσπαθήσει, έχουν δουλέψει σκληρά, έχουν αγωνιστεί και έχουν κουραστεί. Αφήστε τα λοιπόν να χαλαρώσουν, να ξεκουραστούν και να πιθυμήσουν το σχολείο ώστε το Σεπτέμβρη να ξεκινήσουν με όρεξη και θέληση για περισσότερη προσπάθεια στη νέα σχολική χρονιά. Όπως ανέφερα και προηγουμένως, η μεγαλύτερη συνεισφορά των γονιών το καλοκαίρι δεν είναι να προσλάβουν δάσκαλο για ιδιαίτερα μαθήματα εν μέσω καύσωνα, αλλά να προσφέρουν εμπειρίες στα παιδιά μέσα στην φύση, με ταξίδια, με εκδρομές και με περιηγήσεις.  Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να λάβουν μέρος σε κατασκηνώσεις. Παράλληλα ενημερωθείτε για καλοκαιρινά εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά και προσφέρονται είτε από μουσεία, είτε από εκπαιδευτικά κέντρα, είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς. Δηλώστε συμμετοχή των παιδιών σας σε τέτοια προγράμματα. Επισκεφτείτε μια βιβλιοθήκη ή ένα βιβλιοπωλείο και επιτρέψτε στα παιδιά σας να πάρουν βιβλία της αρεσκείας τους. Σκοπός είναι να απολαύσουν το διάβασμα και να ταξιδέψουν μέσα από τα βιβλία που θα διαβάζουν κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών. Ενθαρρύνετε τα να διαβάσουν βιβλία αλλά μην τα πιέσετε να το κάνουν αν δεν το επιθυμούν. Αφήστε τα παιδιά να περάσουν χρόνο με συγγενείς και κυρίως με παππούδες. Οι καλύτερες μου αναμνήσεις είναι τα καλοκαίρια στο χωριό, με τη γιαγιά και τον παππού, να πηγαίνω βόλτες, να μαθαίνω πλέξιμο και κέντημα, να διαβάζω λογοτεχνικά  βιβλία και κόμικς κάτω από την κληματαριά κατά τη διάρκεια της μεσημεριάτικης καλοκαιρινής ραστώνης! Τέλος βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας θα κάνουν κάτι διαφορετικό σε σχέση με αυτό που κάνουν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Κι όσοι από εσάς θα αναθέσετε την καθημερινή επίβλεψη των παιδιών σας, ενόσω δουλεύετε, σε καλοκαιρινά προγράμματα επιλέξτε προγράμματα που θα προσφέρουν στα παιδιά εμπειρίες και όχι φύλλα εργασίας.
Να θυμάστε πάντοτε ότι υπάρχει λόγος που σε όλες τις χώρες του αναπτυγμένου κόσμου οι μαθητές παίρνουν χρόνο για διακοπές! Ας είναι λοιπόν αυτός ο χρόνος μια ανάπαυλα για τα παιδιά μας που περνούν 6 ώρες την μέρα για 200 μέρες το χρόνο  πάνω σε μια καρέκλα με ένα βιβλίο μπροστά τους. Ας αξιοποιήσουμε το χρόνο των διακοπών ώστε τα παιδιά μας να μάθουν μέσα από βιωματικές εμπειρίες!
 
 

Στη σημερινή ανάρτηση θα μοιραστώ μαζί σας μια ιδέα που βρήκα στο διαδίκτυο και εφάρμοσα με τους μαθητές μου και για την οποία ετοίμασα το δικό μου υλικό το οποίο μοιράζομαι σήμερα εδώ. Πρόκειται για ένα χαριτωμένο και θελκτικό τρόπο με τον οποίο μπορούμε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας  και να  ενισχύσουμε την προσπάθειά τους για αυτοαξιολόγηση. Σε μια γωνιά της τάξης έχω τοποθετήσει μια καρτέλα με μανταλάκια που φέρουν την εικόνα μιας φωτογραφικής. Έχω ενημερώσει τους μαθητές ότι μπορούν, όποτε νιώσουν ότι η εργασία τους είναι ξεχωριστή και αξίζει να τοποθετηθεί στο φάκελο επιτευγμάτων (portfolio) τους, να πάρουν και να τοποθετήσουν ένα μανταλάκι στη σελίδα με την εργασία. Με αυτό τον τρόπο θα μπορώ να καταλάβω ότι επιθυμούν η εργασία τους να αποθηκευτεί στο φάκελο επιτευγμάτων τους ή να σταλεί στους γονείς τους ώστε να μπορέσουν να δουν κι αυτοί τι έχει καταφέρει το παιδί τους. Τον πρώτο καιρό, στην ίδια γωνιά, τοποθέτησα κι ένα κατάλογο με κριτήρια βάσει των οποίων θα μπορούσαν να αξιολογήσουν κατά πόσο η εργασία τους ξεχώριζε σε ποιότητα (χωρίς βέβαια να είναι αυτό περιοριστικό αφού κάποιο παιδί μπορεί να ήθελε για τους δικούς του λόγους μια εργασία του να μπει στον φάκελο επιτευγμάτων). Στόχος είναι σταδιακά οι μαθητές να αποκτήσουν δεξιότητες αυτοαξιολόγησης αλλά και κίνητρο για καλύτερες εργασίες. Από την προσωπική μου εμπειρία μπορώ να πω ότι η δραστηριότητα αυτή ενθουσιάζει τους μαθητές οι οποίοι προσπαθούν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα. 

Στην περίπτωση των δικών μου μαθητών, τις εξαιρετικές εργασίες τις στέλνω στους γονείς μέσω του προγράμματος Class Dojo. Η σάρωση των εργασιών γίνεται σε χρόνο μηδέν χρησιμοποιώντας το ipad και την εφαρμογή Faster Scan HD - PDF document scanner. Η εφαρμογή αυτή είναι δωρεάν, πολύ εύκολη στη χρήση και μπορείς σε ελάχιστο χρόνο και με ελάχιστο κόπο να σαρώσεις και να αποθηκεύσεις την εργασία του μαθητή σε pdf ή png (εικόνα).

Το υλικό για να το αξιοποιήσετε και στη δική σας τάξη μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ. 

Ας είναι η μέρα του βιβλίου μια μέρα γιορτινή. Μια μέρα που οι μαθητές θα παίξουν με το βιβλίο τους και θα το αγαπήσουν. Πιο κάτω ακολουθούν διάφορες ιδέες που μπορείτε να εφαρμόσετε με τους μαθητές για να διασκεδάσουν και να χαρούν τη μέρα του βιβλίου.
1. Μουσικές βιβλιοκαρέκλες. Αυτό το παιχνίδι είναι μια απλή παραλλαγή του γνωστού παιχνιδιού "Μουσικές Καρέκλες" με τη διαφορά ότι πάνω σε κάθε καρέκλα μπορεί να τοποθετηθεί ένα βιβλίο (οι μαθητές μπορούν να φέρουν βιβλία από το σπίτι ώστε να μην χρησιμοποιηθούν τα βιβλία της τάξης που τους είναι ήδη γνωστά). Ο μαθητής που χάνει σε κάθε γύρο, παίρνει το βιβλίο της καρέκλας που αφαιρέθηκε και εκτελεί μια δοκιμασία ανάγνωσης όπως π.χ. να διαβάσει με αστείο τρόπο ένα απόσπασμα, να διαβάσει ένα απόσπασμα χωρίς τα σύμφωνα, να τραγουδήσει ένα απόσπασμα κ.α. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά έχουν μια πρώτη γνωριμία με βιβλία που δεν έχουν ξαναδιαβάσει. 
2. Βιβλιοαινίγματα. Ακολουθήστε το παράδειγμα της Θέτη Χορτιάτη και ετοιμάστε με τους μαθητές σας αινίγματα για γνωστά παραμύθια. Μπορείτε να τα παρουσιάσετε σε μαθητές άλλων τάξεων ή μπορεί κάθε μαθητής να ετοιμάσει το δικό του και στη συνέχεια να τα παρουσιάσει στους υπόλοιπους συμμαθητές του. Παραδείγματα μπορείτε να βρείτε εδώ.
3. Μάντεψε ποιος. Οι μαθητές φορούν γύρω από το κεφάλι τους λαστιχάκια με τα οποία συγκρατούν μια κάρτα με κάποιο ήρωα γνωστού βιβλίου χωρίς να τον έχουν δει. Ο κάθε παίκτης θα πρέπει να υποβάλει ερωτήσεις στο ζευγάρι του που θα του απαντά μόνο με ένα ναι ή ένα όχι μέχρι να καταφέρει να μαντέψει ποιος ήρωας παραμυθιού είναι πάνω στην κάρτα. Μπορεί να προηγηθεί γραπτή εργασία όπου κάθε μαθητής αναλαμβάνει να γράψει μια παράγραφο για να παρουσιάσει τον ήρωα στους υπόλοιπους συμμαθητές τους. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές μπορούν να ακούσουν διάφορα χαρακτηριστικά των ηρώων ώστε οι ερωτήσεις τους να είναι πιο στοχευμένες. Παραδείγματα με κάρτες μπορείτε να βρείτε εδώ.
4. Μετατροπή μύθων του Αισώπου σε έμμετρα. Υπάρχουν παιδικά βιβλία στα οποία οι μύθοι του Αισώπου παρουσιάζονται σε έμμετρη μορφή. Μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε ως παραδείγματα και στη συνέχεια να ζητήσουμε από τους μαθητές να για να φτιάξουν τα δικά τους. 
5. Παντομίμα. Οι μαθητές παίζουν παντομίμα με τίτλους βιβλίων που υπάρχουν στη βιβλιοθήκη της τάξης. 
6. Ντόμινων βιβλίων. Οι μαθητές χρησιμοποιούν τα βιβλία της βιβλιοθήκης της τάξης που τους είναι γνωστά για να φτιάξουν ένα ντόμινο. Κάθε μαθητής παίρνει ένα βιβλίο και θα πρέπει να το τοποθετήσει στο ντόμινο που δημιουργούν στο πάτωμα της τάξης. Η τοποθέτηση του βιβλίου δίπλα στο άλλο πρέπει να γίνει με βάση κάποιο κριτήριο που ανακοινώνει ο μαθητής που το τοποθετεί.
Παρόμοια δραστηριότητα που μπορεί να γίνει είναι η ταξινόμηση των βιβλίων της βιβλιοθήκης της τάξης με κριτήρια που θέτουν οι μαθητές π.χ. βιβλία με ήρωες ζώα κ.α.
7. Η μπουγάδα των βιβλίων
   Το μενού των βιβλίων 
Οι δύο πιο πάνω δραστηριότητες είναι παρόμοιας φιλοσοφίας. Οι μαθητές συμπληρώνουν τα δομικά στοιχεία του κάθε βιβλίου και τα παρουσιάζουν. Αν η δραστηριότητα γίνει σε χαρτόνια με μορφή ενδυμάτων μπορούμε να τα κρεμάσουμε σε ένα σχοινάκι στην τάξη για να φτιάξουμε την μπουγάδα των βιβλίων. Αν πάλι γίνει σε μενού, τότε φτιάχνουμε το μενού των βιβλίων. Φύλλα εργασίας για να φτιάξετε το μενού των βιβλίων μπορείτε να βρείτε εδώ και εδώ. Φύλλα εργασίας για ρούχα μπορείτε να βρείτεεδώ. Ζητήστε από τους μαθητές να ετοιμάσουν μια εργασία για το βιβλίο του ο καθένας γράφοντάς την μέσα στα χαρτονάκια που αναπαριστούν ρούχα. 
8. Ο Κώδικας του Καλού Αναγνώστη. Ετοιμάζουμε τον Κώδικα του Καλού Αναγνώστη. Συζητούμε με τους μαθητές πώς μεταχειρίζεται ο καλός αναγνώστη τα βιβλία. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να σκεφτούν σήματα που μπορούν να συμπεριληφθούν  στον Κώδικα του Καλού Αναγνώστη και δίνουμε την ευκαιρία στους μαθητές μας για να τα ετοιμάσουν. Σχετικά φύλλα εργασίας μπορείτε να βρείτε εδώ.
9. Ο δεκάλογος του Καλού Αναγνώστη. Διαβάζουμε τα δικαιώματα του καλού αναγνώστη έτσι όπως τα αποτύπωσε ο Daniel Pennac και στη συνέχεια ζητούμε από τα παιδιά να ετοιμάσουν τις δικές τους αφίσες. 
10. Αφήστε τους μαθητές να εκφραστούν και να αναφέρουν τι μπορούν να κάνουν με ένα βιβλίο. Στη συνέχεια συμπληρώνουν τις ιδέες τους σε καρτελίτσες. Οι καρτελίτσες μπορούν να στολίσουν την πινακίδα της τάξης. Καρτελίτσες μπορείτε να βρείτε εδώ.
11. Φτιάξτε τον σελιδοδείκτη του φίλου του βιβλίου και του εχθρού του βιβλίου. Παράδειγμα μπορείτε να βρείτε εδώ. 

«Πρέπει να συνεχίσω να διαβάζω στο παιδί μου παραμύθια τώρα που ξέρει να διαβάζει μόνο του;» με ρωτάνε συχνά γονείς. Λοιπόν, η απάντηση είναι ΝΑΙ. Ακόμα κι αν το παιδί σας έχει ήδη μάθει να διαβάζει, συνεχίστε να του διαβάζετε ιστορίες. Το παιδί έχει ανάγκη να του διηγούνται ιστορίες. Μην του στερήσετε την απόλαυση της ακρόασης ενός παραμυθιού ή μιας ιστορίας.
Δεν υπάρχει κατάλληλη ηλικία να αρχίσει ή να σταματήσει κάποιος γονιός να διαβάζει στο παιδί του. Υπάρχουν μανούλες που ξεκινούν από την περίοδο της κύησης να διαβάζουν στο αγέννητο παιδί τους. Άλλοι αρχίζουν να διηγούνται ή να διαβάζουν στο παιδί τους στους πρώτους μήνες της ζωής του. Η διαδικασία αυτή μπορεί να συνεχιστεί μέχρι και την εφηβεία του παιδιού.
Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι εξίσου χρήσιμη και απολαυστική τόσο για το παιδί όσο και για το γονιό. Είναι μια ευκαιρία για το γονιό να αφιερώσει χρόνο και να βρεθεί κοντά στο παιδί του και να νιώσει την αγάπη του. Είναι μια ευκαιρία για ξεκούραση και χαλάρωση ύστερα από μια δύσκολη μέρα. Είναι μια καλή ευκαιρία να ξεφύγουμε από το άγχος και τα προβλήματα και να «ταξιδέψουμε» μαζί με το παιδί μας. Το παιδί, από την άλλη, νιώθει ότι  ο ενήλικας του αφιερώνει χρόνο. Αν η ανάγνωση βιβλίο γίνεται το βράδυ το παιδί χαλαρώνει και νιώθει ασφάλεια προτού κοιμηθεί. Η ανάγνωση εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του παιδιού και καλλιεργεί την αντιληπτική του ικανότητα. Το βοηθά να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του (χαρά, φόβος, λύπη, θυμός…). Μέσα από την ιστορία, βιώνει εσωτερικά διλήμματα ή κρυφές επιθυμίες.
Διαβάστε στο παιδί σας οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Μια καλή ευκαιρία είναι το βράδυ πριν από τον ύπνο: αυτό το «ραντεβού» γαληνεύει το παιδί αφού εξασφαλίζει την παρουσία του ενήλικα.  Μην αισθανθείτε βέβαια ένοχοι αν κάποιο βράδυ είστε πολύ κουρασμένοι ή απασχολημένοι! Να έχετε πάντοτε όμως υπόψη σας ότι δεν υπάρχει  ο ιδανικός χώρος ή χρόνος για να διαβάσετε στο παιδί σας. Η ανάγνωση ενός βιβλίου μπορεί να γίνει παντού. Μην αποφεύγετε χώρους όπως μια ήσυχη γωνιά στο σπίτι ή μια θορυβώδης αίθουσα αναμονής σε ιατρείο, στο μπάνιο, στην παραλία, στον κήπο ή καθώς περιμένετε στο αυτοκίνητο!
 
 
Δεν υπάρχει επίσης «κατάλληλο» βιβλίο. Η επιλογή βιβλίου πρέπει να είναι μια ευχάριστη διαδικασία για το παιδί και να γίνεται από το ίδιο. Το να διαλέξει ένα βιβλίο είναι σαν να κάνει ένα νέο φίλο. Αν θέλετε το παιδί σας να αγαπήσει το βιβλίο επιτρέψτε του να κάνει τις δικές του επιλογές και μην το εξαναγκάσετε να ακολουθήσει τις δικές σας προτιμήσεις.
Αν πάλι θέλετε να εμπλέξετε το παιδί σας στην ανάγνωση του βιβλίου κάντε το με διασκεδαστικό τρόπο. Μπορείτε να παίξετε, διαβάζοντας και οι δυο μαζί. Κάποιες ιδέες είναι:

• Ο καθένας να διαβάζει μια σελίδα.
• Ο ένας διαβάζει τα αποσπάσματα του αφηγητή, ο άλλος τους διαλόγους.
• Διαβάστε μέχρι ένα κρίσιμο σημείο: αν το παιδί θέλει να μάθει τη συνέχεια είναι σειρά του να διαβάσει!

Διαβάστε λοιπόν στο παιδί σας ακόμα κι αν είναι 10 ή 12 ετών. Ενισχύστε τη σχέση σας με το παιδί σας  και αφήστε το βιβλίο να παραμένει πηγή χαράς και αφορμή συνεργασίας του ενήλικα με το παιδί.